اولین شمارهی فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی
فهرست مطالب این شماره از این قرار است: * علوم انسانی: چیستی، ساحتها و فرایندهای تحول در آن/ دکتر عبدالحسین خسروپناه * تغییر و ساخت، و تفکیک آن از شناخت به عنوان راهبرد تحقق علوم انسانی اسلامی/ دکتر محمود حکمتنیا * طراحی ارکان و شـاخصهـای کمّی برای علوم انسـانی اسلامی مبتنی بر تقریر غایتگرایانهی استاد مطهری از علم دینی و بررسی تأثیر آن در تحول علوم انسانی/ دکتر علیاصغر خندان * اولویتبندی الزامات مدیریت تحول علوم انسانی مبتنی بر مدیریت راهبردی اسلامی و ایرانی/ دکتر غلامرضا گودرزی * هندسه علوم از نگاه علمشناسی «با تأکید بر علوم انسانی اسلامی»/ دکتر محمدهادی یعقوبنژاد * رویکردی نو در ارائه مدل تحلیل جامع پدیدههای اجتماعی/ دکتر حسینعلی رمضانی، دکتر مهدی ناظمی اردکانی، دکتر علیرضا پیروزمند * نقشه جامع تدوین جامعهشناسی اسلامی/ محمدعارف محبی
حجت الاسلام دکتر حسین بستان (استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه)، حجت الاسلام دکتر سعید بهشتی (دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی)، دکتر سید محمدرضا تقوی (استاد دانشگاه شیراز)، حجت الاسلام علی اکبر رشاد (دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی)، دکتر عطاء الله رفیعی آتانی (استادیار دانشگاه علم و صنعت ایران)، حجت الاسلام دکتر محمد کاویانی (استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه)، حجت الاسلام دکتر نجف لکزایی (استاد دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام)، حجت الاسلام دکتر سید حسین میرمعزی (دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی)، حجت الاسلام دکتر حسنآقا نظری (استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه) و حجت الاسلام دکتر محمدجواد نوروزی (دانشیار موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره) اعضای تحریریهی این فصلنامه هستند. لازم به ذکر است فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی با هدف تولید دانش و نظریهپردازی در قلمرو فلسفه، روششناسی و نظریههای پایه و بنیادی علوم انسانی بهطور عام و رشتههای مختلف آن مبتنی بر مبانی و معارف اسلامی در سطح علمی ـ پژوهشی منتشر میشود. این فصلنامه از همهی صاحبنظران، اساتید و پژوهشگران دعوت کرده است تا برای تحقق این منظور نتایج تحقیقات خود را در اختیار فصلنامه قرار دهند.
فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا (شماره ۱۳)
- در جستجوی تبارهای علوم انسانی اسلامی / عبدالمجید مبلغی
- علوم انسانی تجربی و غیرتجربی / حجت الاسلام والمسلمین دکتر نجف لکزایی
- جریانشناسی بستر تاریخی علوم انسانی اسلامی / دکتر عبدالوهاب فراتی
- نحوه تطور تاریخی اندیشهها از علوم انسانی به علوم انسانی اسلامی / حجت الاسلام والمسلمین حسن غفاری فر
- تاریخ و رویکرد به علوم انسانی اسلامی / حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدجعفر حسینیان
- چند و چون گسترش علوم انسانی اسلامی در جامعه / حجت الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی
- علوم انسانی اسلامی به مثابه فرآوردهای تاریخی / دکتر سلیمان خاکبان
- مطالعـه علـوم انســانی اسـلامی از منظر تاریخ تحولات ایران / حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد نوروزی
- علـوم انسـانی و پارادایمهای مسلط / حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین پوریانی
- علوم انسانی اسلامی: مطالبهای از جنس آگاهی / حجت الاسلام والمسلمین دکتر سیدکاظم سیدباقری
- بسترشناسی تاریخی علوم انسانی اسلامی با مراجعه به مبحث اعتباریات علامه طباطبایی / حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید محمدرضا شریعتمدار
- معنای اسلامیسازی دانش روانشناسی / حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حسین شریفینیا
- امکان علم دینی تجربی / حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسین بستان
- ظرف تاریخی طرح علوم انسانی اسلامی / حجت الاسلام و المسلمین دکتر غلامرضا بهروزی لک
- علم دینی در تاریخ اندیشهها / دکتر مهدی قائمی
- کلیات الگوی مفهومی تحول علوم انسانی اسلامی / حجت الاسلام و المسلمین دکتر عبدالعلی رضایی
- رویکردهای تاریخی در ارتباط با علوم انسانی اسلامی / حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی مصباح
- جریان شناسی رویکردهای به علوم انسانی اسلامی در ایران / حجت الاسلام والمسلمین دکتر علیرضا پیروزمند
- زمینه های تاریخی شکل گیری علوم انسانی / دکتر محمد محمدرضایی
- اجتهاد و زمینه های تاریخی رویکرد به علوم انسانی اسلامی / حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی معصومی
- مبادی فلسفی مؤثر در تأسیس شاخه اجتماعی و سیاسی علوم انسانی اسلامی / حجت الاسلام والمسلمین دکتر مهدی گرجیان
- مروری بر زمینه های تاریخی رویکرد به روان شناسی اسلامی / حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد کاویانی
- تعامل فکری آموزه تاریخ در مـواجهـه با علـوم انسـانی / حجت الاسلام والمسلمین دکترمسعود آذربایجانی
- انسان شناسی کانون علوم انسانی اسلامی / دکتر کمال اکبری
- جنبش های اسلامی به مثابه تبار علوم انسانی اسلامی / حسن عبدی پور
- تاریخ علم دینی و نسبت آن با علوم انسانی / حجت الاسلام والمسلمین دکتر محسن غرویان
- موقعیت علوم انسانی اسلامی / دکتر علیرضا زهیری
- الگـوی اسـلامی ایـرانـی پیشـرفت به مثابه پلی میان نظر و عمل / دکتر محمدرضا بهمنی خدنگ
- حرکت تهذیبی و تأسیسی در ایجاد علوم انسانی اسلامی / حجت الاسلام والمسلمین دکتر ابوالفضل ساجدی
- تعاضد منابع معرفت / حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد عالم زاده نوری
- تئوری حکومت امام خمینی به مثابه مبنای علوم انسانی اسلامی / حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمود ملکی راد
- گسست تاریخی در تمدن اسلامی و معنای تأسیس علوم انسانی اسلامی / حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسن خیری
- علوم انسانی اسمائی مبنای نقد علوم انسانی معاصر / حجت الاسلام والمسلمین دکتر بهرام دلیر
- مراجعه به تاریخ جهت احیای میراث فکری خویش/ دکتر مهدی محقق
- میراث اسلامی و رواج تربیت دینی در ایران / حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسن علی سلمانیان
- ایده پردازی در باب اسلامی سازی حیات / آیت الله سیدحسین (جمال الدین) دین پرور
- روایت دینی از زندگی در مراجعه به علوم انسانی اسلامی / حجت الاسلام المسلمین دکتر محسن مهاجرنیا
- تبارشناسی علوم انسانی اسلامی و توضیح تفاوتهای آن با علوم انسانی / حجت الاسلام والمسلمین دکتر ذبیح الله نعیمیان
- استعداد تاریخی حوزه شیعه جهت رویکرد به علوم انسانی اسلامی / گفت وگو با آیت الله سیدهاشم حسینی بوشهری
- عملگرایی سازگار با دین و دین گـرایی سـازگـار با علـم / گفت وگو با دکتر مهدی گلشنی
- آسیب ها و موانع اسلامی سازی علوم انسانی / گفت وگو با دکتر سید صادق حقیقت
- راه ها به علوم انسانی اسلامی /گفت وگو با حجت الاسلام و المسلمین دکتر محسن الویری
- سنت های فکری اسلامی و بازاندیشی در علوم انسانی / گفت وگو با دکتر علی شیــرخانی
- فلسفه مشاء به مثابه ذخیره تاریخ ما برای رویکـرد به علـوم انسـانی اسلامی / گفت وگو با دکتر مرتضی یوسفی راد
- اقتراح درباره مدل تأسیسی درباره علم دینی / گفت وگو با حجت الاسلام والمسلمین دکتر منصور نصیری
- خاستگاه تحول در علوم انسانی / گفت و گو با دکتر منصور طبیعی
- لزوم درک کامل رسانه ی ملی از «علوم انسانی» و «علوم انسانی اسلامی» / گفت و گو با دکتر حسن بشیر
- معرفی کتاب: در جستجوی علوم انسانی اسلامی / قاسم جعفرزاده
- تببین نقش رسانه های جمعی در بسط گفتمان عمومی دگرگونی علوم انسانی اجتماعی / آرش جمالی
- رسانه ای شدن علوم انسانی اجتماعی: آثار و پیامدها / مرتضی خواجوند سریوی، آرش جمالی
فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا (شماره ۱۱ و ۱۲)
فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا (شماره ۱۰)
شمارهی دهم فصلنامه پژوهشهای علوم انسانی اسلامی (صدرا) منتشر و در معرض دسترس مخاطبان قرار گرفت. مدیرمسئولی این نشریه را حجهالاسلام رضا غلامی برعهده دارند. محور این شماره از فصلنامه موضوع الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و عدالت می باشد و در آن تنوعی از نوشتارها و گفتارهای اساتید،صاحبنظران و محققان در قالب مصاحبه، مقاله، سخنرانی و یادداشت گردآوری و به خوانندگان عرضه شده است. مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا در این شماره بر آن بوده تا با توجه به اهمیت حیاتی موضوع الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، از تراوش های فکری و علمی اهل نظر و اندیشه برای ترسیم چیستی، چرایی و چگونگی موضوع و ضرورت حرکت های جدی تر در این مسیر بهرهگیری نماید.
در بخشی از سرمقاله این شماره چنین آمده است:
«در نظریهی اسلامی پیشرفت، اساس حرکت و جهت حرکت شناخته میشود اما پایان آن را تاکنون هیچ جامعهای تجربه نکرده است زیرا فرد و جامعه نه تنها به حقارتی که در مبانی غربی تصویر میکنند نیست بلکه در فرایند پیشرفت به سمت کمال بینهایت برای تحقق همهی ابعاد وجودی انسان در حال یک «شدن» مستمر است. بنابراین هرگامِ کمالی در روند جاری پیشرفت نسبت به مرحلهی ماقبل خود مقصد خواهد بود و پله ای نسبت به مابعد خود. در واقع پیشرفت اسلامی به معنای گسترش و تعالی همهی ابعاد وجودی انسان است …»
در این شماره گفتارها و نوشتارهایی از آیتالله جوادی آملی، حجهالاسلام دکتر خسروپناه، حجهالاسلام دکتر محمدجواد جاوید، دکتر رجایینیا، دکتر توحیدی نیا، دکتر مسعود پورفرد، دکتر مسلم باقری، دکتر محمد جلیلی، دکتر موسی احمدی، حجه الاسلام سیدعباس موسویان، دکتر عطاءا… رفیعی آتانی، دکتر وحید خاشعی، دکتر رجب اکبرزاده، دکتر فرزاد رستمی، دکتر مسعود کریمی، دکتر مجتبی جاویدی، دکتر امیر سیاهپوش، محمدرضا معتضدیان، و… برای فرهیختگان و دغدغهمندان به موضوع الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و عدالت فراهم گردیده است.
فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا (شماره ۹)
نهمین شمارهی فصلنامه پژوهشهای علوم انسانی اسلامی (صدرا) با مدیرمسئولی حجت الاسلام رضا غلامی در ۴۲۰ صفحه منتشر و در معرض دسترس مخاطبان قرار گرفت. جانمایه این شماره را ۴ پرونده در باب ماهیت و چیستی ابعاد مختلف دانش سیاست و یک پرونده ویژه شکل میدهد. در این شماره انبوهه ای متکثر و متنوعی از نوشتارها و گفتارهای اساتید، صاحبنظران و محققان در قالب مصاحبه، مقاله، سخنرانی، مناظره، میزگرد و یادداشت با محوریت دانش سیاست اسلامی در چهارچوب حکمت متعالیه به چشم می خورد. مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا در این شماره بر آن بوده تا در علم سیاست به عنوان یکی از شاخههای علوم انسانی ورود کند و به ظرفیتشناسی علوم و منابع و معارف اسلامی بپردازد و به طور عینی و انضمامی تولیدیهای شاخههای مختلف علوم ذیل مبانی اسلامی را بیان کند.
محور پروندهی «انسانشناسی اسلامی» در این شماره با ترجمهی دو مقاله و نقدی بر این دو مقاله از سوی مترجم آنها کار خود را آغاز کرده است؛ پروندهی دوم «حکمت متعالیه» و ظرفیتهای آن در تولید علم سیاست اسلامی است که طی آن به ظرفیتشناسی حکمت متعالیه پرداخته شده است؛ پروندهی «فقه سیاسی» مقولهی ظرفیتشناسی فقه در پاسخ گویی به مسائل مطرح در علم سیاست را در مطمحنظر قرار داده است؛ پروندهی «دانش سیاست اسلامی» هم با غور در گرایشات مختلف علوم سیاسی اعم از بینالملل و جامعهشناسی سیاسی و اندیشهی سیاسی به بررسی ظرفیتهای اسلام در تولید علم سیاست و پاسخگویی به مسائل ذیل علم سیاست و نقد برخی از تولیدیهای علوم سیاسی موجود پرداخته است.
پرونده ویژهی این شماره هم حاصل مناظره مکتوب و غیرحضوری است که با ابتکار دبیر ئیپهی این شماره- دکتر مسعود معینیپور- به وسیلهی مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا و مبتنی بر مشارکت دو تن از استاتید فعال در باب علوم انسانی انجام شده و کماکان ادامه دارد.
در این شماره گفتارها و نوشتارهایی از آیتالله جوادی آملی، آیتالله احمد بهشتی، دکتر عماد افروغ، دکتر غلامرضا خواجهسروی، دکتر سیدجلال دهقانی فیروزآبادی، دکتر علیاکبر علیخانی، دکتر محسن خلیجی، دکتر جلال درخشه، حجهالاسلام والمسلمین دکتر محمد جواد ارسطا، دکتر علی پایا، حجهالاسلام و المسلمین دکتر حسین سوزنچی، دکتر کیومرث اشتریان، ، ریچارد تپر، اکبِر احمِد، حجهالاسلام و المسلمین دکتر مهدویزادگان ، دکتر ابراهیم برزگر، دکتر سیدصادق حقیقت، دکتر علیرضا صدرا، حجهالاسلام و المسلمین دکتر نجف لکزایی و… برای فرهیختگان و دغدغهمندان به موضوع علم سیاست اسلامی، حکمت متعالیه و.. فراهم گردیده است.
فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا (شماره ۶ و۷)
شماره ششم و هفتم فصلنامه پژوهشهای علوم انسانی اسلامی (صدرا) با مدیرمسئولی حجهالاسلام رضا غلامی منتشر گردید. محور اصلی این دوشماره، موضوع آمریکا و جنبش والاستریت است که مجموعه متنوعی از مطالب و اندیشههای اساتید،صاحبنظران و محققان غربی، آمریکایی و ایرانی در قالب میزگرد، مصاحبه، مقاله، سخنرانی، یادداشت و معرفی کتاب در آن به چشم می خورد. در این شماره، صاحبان فکر و قلم از منظرهای گوناگون کوشیدهاند به تبیین و واکاوی ماهیت نظام سرمایهداری، نقادی مبانی حاکم بر آن، واکاوی علل شکل گیری بحرانهای گاهبهگاه در آمریکا، عوامل شکل گیری جنبش تسخیر والاستریت و پیامدهای آن، آیندهی جنبش مذکور، نحوهِ عملکرد دولت آمریکا و نظام سرمایهداری و همچنین غولهای رسانهای غرب در مواجهه با جنبش تسخیر والاستریت بپردازند.
در بخشی از سرمقاله این دوشماره از فصلنامه علوم انسانی اسلامی صدرا آمده است: «… بازخوانی پرونده جنبش ضدوالاستریت این ضرورت را به ما گوشزد میکند که در وضعیت مطالعات آمریکاشناسی در ایران تجدیدنظرهای جدی باید صورت پذیرد. جالب است که برخی از اندیشمندان غیر متعصب غربی نیز به این باور رسیدهاند که هژمونی آمریکا شکسته شده و صدای تَرَکهای نظام سرمایهداری به گوش میرسد اما برخی از دولتمردان و برخی از به اصلاح صاحبنظران مسائل آمریکا در داخل کشور همچنان آمریکا را با ثُباتترین و قدرتمندترین کشور جهان میدانند که تا سال ۲۰۵۰ نیز برنامه دارد. شاید این تعبیر که جنبش تسخیر وال استریت یک قیام پانزده خرداد در آمریکا بود که اگرچه به ظاهر فروکش کرده اما قطعاً در سالهای آتی با قدرت اجتماعی بیشتری ظهور خواهد کرد تعبیر بیربطی نباشد. به اعتقاد مارگارت فلاورز جنبش تسخیر والاستریت تأثیرات عمیق فراوانی داشته و با توجه به ادامه روند کاهش بودجه و ریاضتهای اقتصادی در آمریکا، موج دیگری از این جنبشها در آینده نزدیک دوباره شکل خواهد گرفت»
در این دو شماره گفتارها و نوشتارهایی از دکتر محسن رضایی، دکتر الیاس نادران، دکتر حسین راغفر، دکتر ابراهیم متقی، دکتر عباس ملکی، دکتر فواد ایزدی، دکتر حسن حسینی، دکتر هادی آجیلی، حسن عابدینی، حجهالاسلام رضا غلامی، نوام چامسکی، مارگارت فلاورز، ویلیام گاردنر، هدر گاوتنی ، هنری جیروکس، سارا کرتن، مایکل پارتنی و… برای فرهیختگان و دغدغهمندان به موضوع آمریکاشناسی و همچنین جنبش های اجتماعی به طور عام و جنبش تسخیر والاسترین به طور خاص فراهم گردیده است.
فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا (شماره ۸)
هشتمین شماره فصلنامه پژوهشهای علوم انسانی اسلامی (صدرا) با مدیرمسئولی حجهالاسلام رضا غلامی انتشار یافت. محور اصلی این شماره، موضوع مردمسالاری دینی است که مجموعه متنوعی از نوشتارها و گفتارهای اساتید،صاحبنظران و محققان در قالب مصاحبه، مقاله، سخنرانی، یادداشت و معرفی کتاب در آن به چشم می خورد. در این شماره، اهل فکر و اندیشه با تاملات و واکاویهای عالمانه کوشیدهاند از زوایای چندسویه به کنکاش و بازنمایی مفهوم و ماهیت، مصادیق، کارکردها و مولفههای مردمسالاری دینی پرداخته و به تفاوتهای جدی این مکتب با مردمسالاریهای رایج در دنیا بهویژه نسخه لیبرالی برشمارند.
در سرمقاله این شماره از فصلنامه علوم انسانی اسلامی تاکید گردیده است: «… رویکرد اسلامی به مردم سالاری،حاصل آسیبشناسی رویکرد غربی از مردم سالاری هست. مفهوم مردمسالاری در اندیشه ی غربی مبتنی بر درکی مادیاندیشانه از زندگی بشر شکل گرفته است و چشم اندازهای سیاست ورزی در ساحت اجتماع را محدود به نگاههای کوتاهبین مادی نموده است. فقدان دوراندیشی معنوی سبب ساز آن شده است که این نظریه دچار مشکلات عدیدهای شود؛ چرا که عدم رویکرد به معنویت، رویکرد خودخواهانه را در این اندیشه نتیجه داده است. این آسیب (نقصان مفهوم مردمسالاری در اندیشهی غربی به دلیل عدم لحاظ معنویت در آن) خود آسیبی دیگر را سبب شده است؛ آسیبی که از آن می توان با عنوان «تاسیس حکومت غیرفضیلت مدار» نام برد…
در این شماره گفتارها و نوشتارهایی از آیت الله ممدوحی، دکتر محمدباقر خرمشاد، حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدرضا شریعتمداری، دکتر محمد محمدرضایی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر محسن مهاجرنیا، دکترشریف لکزایی، حجهالاسلام دینپرور، دکترعبدالوهاب فراتی و… برای فرهیختگان و دغدغهمندان به موضوع مردمسالاری دینی فراهم گردیده است.فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا (شماره ۴ و ۵)
عنوان موضوعی جدیدترین شماره فصلنامه صدرا با مدیر مسئولی حجت الاسلام رضا غلامی و سردبیری دکتر عطاءالله رفیعی آتانی، «مکتب آزاداندیشی» است. در این شماره که آثار متعددی از صاحبنظران حوزه و دانشگاه ارائه شده، نقطه تمرکز، ارتقاء آزاداندیشی از یک «تریبون» به یک «مکتب» است. در واقع، مکتب آزاداندیشی که در اندیشه رقابت تنگاتنگ با روشنفکری غربی است، خود را به عنوان یک طرز تفکر و سلوک فکریِ مترقّی معرفی میکند که قادر است انسان معاصر را از باتلاق نسبیّت و پوچگرایی خارج کند. گرچه مکتب آزاداندیشی مولود فضای فکری جامعه اسلامی است لکن برای آن وجوه اجتماعی هم تبیین شده است. در حقیقت، یک مسلمان آزاداندیش یک فرهیخته دردمند است که برای خود مسئولیتهای مهمی خصوصاً در جهت “جهلزدایی” و “ظلمستیزی” قائل است. با این وصف، آزاداندیشی مکتبی است که همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسان مسلمان را عمیقاً تحت تأثیر قرار میدهد.
در بُعد فکری- فلسفی، حرف اساسی در مکتب آزاداندیشی، لزوم مبارزه عالمانه با انحصارگراییِ معرفتشناختی است که از سوی جریان روشنفکری سکولار بوجود آمده است. از این منظر، نظریه علوم انسانیِ اسلامی که چندی است در اتمسفر فکری ایران رونق یافته، میوه مکتب آزاداندیشی است و به اتکاء به آن به بالندگی خواهد رسید.